فیلتر روغن موتور چیست؟
روغن موتور تمیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا اگر روغن برای مدتی بدون فیلتر بماند، ممکن است با ذرات ریز و سختی که می توانند سطوح موتور شما را فرسوده کنند، اشباع شود. این روغن کثیف می تواند قطعات ماشین کاری شده پمپ روغن را نیز فرسوده کند و به سطوح یاتاقان موتور آسیب برساند. اینجاست که اهمیت فیلتر روغن بسیار مشخص می شود. زیرا نقش فیلتر روغن در اتومبیل ،حذف آلاینده ها از روغن موتور است و این به معنای تمیز نگه داشتن و در حالت تصفیه روغن موتور است.
اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد وظایف فیلتر روغن ، اجزای فیلتر روغن خودرو و نقش آن در اتومبیل بیشتر بدانید، پیشنهاد می کنیم این مطلب را از دست ندهید.
آشنایی با ساختار داخلی فیلتر روغن موتور
در ابتدای متن گفتیم که پاکسازی روغن از هرآلاینده مخرب یک ماشین بر عهده فیلتر روغن یا همان صافی های روغن است. فیلترهای از نوع قوطی، رایج ترین ها هستند. این پیکربندی به احتمال زیاد مسئول عملکرد پیشرفته فناوری فیلتراسیون روغن بود. در سال ۱۹۲۲ ارنست سویتلند اولین دستگاه فیلتر روغن را برای اتومبیل اختراع کرد که نام آن Purolator و مخفف روغن خالص بود. فیلترهای چرخشی رایج در صنعت خودروسازی امروزی در دهه ۱۹۵۰ معرفی شدند و در اوایل دهه ۱۹۷۰ عملا به یک قطعه کاملا استاندارد شناخته شدند. غیر از صنعت خودرو، فیلتراسیون روغن، بخشی جدایی ناپذیر از تجهیزات در طیف گسترده ای از صنایع از جمله هوافضا، تولید برق، پالایش نفت، تولید، معدن و... است. گرچه اکثر طرح های فعلی صافی روغن در انواع قوطی (استوانه‌ای) یا کارتریجی است، تغییرات در اندازه، ظرفیت نگهداری خاک و ترتیبات جریان موجود است؛ از این روست که مهم است فیلترها و سیستم های فیلتراسیون متناسب با نیازهای برنامه و با درنظر گرفتن هزینه، عملکرد، سهولت استفاده و شرایط محیطی مناسب انتخاب شوند.
فیلترهای روغن را می توان با روشی که در آن آلاینده ها فیلتر می شوند یا روشی که در آن روغن از داخل محفظه عبور می کند به انواع مختلفی تقسیم بندی کرد که عبارت اند از:
-
فیلتر تمام جریان (یا جریان کامل؛ طراحی شده برای استفاده در دمای سرد):
-
رایج ترین نوع مورد استفاده در خودروهایی است که به عنوان فیلتر روغن اولیه نیز شناخته می شوند.
-
فیلتر روغن کارتریج:
-
کارتریج نوعی فیلتر روغن تمام جریان است که پیچیدگی کمتری دارد و استفاده از آن آسان است. به صورت عمودی نصب شده است که به راحتی برای بازرسی بدون نیاز به برداشتن روغن قابل دسترسی است.
-
فیلتر چرخشی:
-
نوع دیگری از فیلتر روغن تمام جریان است که حاوی یک قوطی فولادی با المنت کاغذی است. صاحبان خودرو می توانند به راحتی آن را تعمیر کنند زیرا نصب آن ساده است و به حداقل ابزار نیاز دارد.
-
فیلتر روغن ثانویه یا بای پس:
-
در برخی خودروها از فیلترهای روغن ثانویه برای پشتیبانی از خودروهایی با فیلترهای تمام جریان استفاده می شود. برای تصفیه کمتر از ۱۰ درصد روغن موتور طراحی شده است. آلاینده هایی که توسط فیلتر جریان کامل حذف نشده اند، سپس توسط فیلتر روغن ثانویه پاک می شوند. این نوع فیلترها عمر روغن موتور را افزایش می دهند و از محافظت بیشتر موتور اطمینان می دهند.
-
فیلتر اسپینر:
-
نوعی فیلتر روغن ثانویه است که از نیروی گریز از مرکز برای به دام انداختن آلاینده های روغن موتور استفاده می کند. برخی از فیلترها می توانند بیش از ۲۰۰۰ نیرو ایجاد کنند که بیشتر از نیروی گرانش است. این نوع فیلترها امکان حذف ریزترین آلاینده ها را از روغن موتور دارند.
-
فیلتر مغناطیسی:
-
نوعی فیلتر ثانویه است که از نسخه تمام جریان پشتیبانی می کند. این برای حذف موثر آلاینده های فلزی از روغن موتور طراحی شده است، اما گرد و غبار و آلودگی را تمیز نمی کند. فیلترهای مغناطیسی روغن مانند انواع دیگر نیازی به تعویض ندارند. تنها چیزی که به آن نیاز دارد، تمیز کردن منظم برای حفظ عملکرد آن است.
فیلتر روغن اتومبیل، از نوع معمولی و استوانه ای است. قاب بیرونی از یک فلز نازک ساخته شده است و در داخل یک محیط الیافی مانند پنبه حجیم یا کاغذ صافی پلیسه‌دار وجود دارد که کار تصفیه را انجام می دهد. محیط داخل فیلتر توسط یک قطعه فلزی سوراخ‌دار نگه داشته می شود که اجازه می دهد روغن به داخل یا خارج جریان پیدا کند. در واقع به صورت استاندارد، جریان روغن از بیرون به داخل است و این به این معناست که روغن از طریق محیط فیلتر استوانه ای از سطح رو به بیرون به درون هسته داخلی حرکت می کند؛ این در حالی است که در برخی موارد، جهت جریان معکوس می شود و روغن از طریق هسته وارد فیلتر می شود و از طریق طرح پلیسه منحصربه فرد به بیرون رانده می شود. این برای بهبود مدیریت و توزیع جریان و همچنین کاهش اندازه عنصر فیلتر درنظر گرفته شده است.
همچنین بخوانید: چگونه فیلتر روغن تقلبی را از اصلی تشخیص دهیم؟
به طور کلی ساختار یک قطعه فیلتر روغن عبارت‌اند از:
-
صفحه ضربه زدن:
-
صفحه ضربه زدن یک نقطه ورود و خروج در فیلتر روغن است. این شامل سوراخ های کوچکی در اطراف لبه است که اجازه می دهد تا روغن آزادانه به داخل ظرف فیلتر جریان یابد. سوراخ رزوه شده در مرکز جایی است که روغن از آن خارج می شود و رو به موتور است.
-
شیر ضد تخلیه:
-
شیر ضد تخلیه، قسمتی از فیلتر روغن یک سوپاپ لاستیکی با یک فلپ است که از برگشت روغن به داخل فیلتر در زمانی که موتور کار نمی کند جلوگیری می کند. فیلتر به این نیاز دارد؛ زیرا بین وسط یا پایین موتور قرار گرفته است.
-
محیط فیلتر:
-
یک محیط فیلتر متخلخل حاوی الیاف سلولز میکروسکوپی و الیاف مصنوعی مانند پلی استر و شیشه است. این به افزایش دوام و کارایی فیلتر کمک می کند. همچنین برای ارائه سفتی و استحکام با رزین اشباع شده است. فیلترهای با کارایی بالا با الیاف مصنوعی بیشتری طراحی شده اند.
-
پلیسه ها:
- پلیسه ها محیط فیلتر تا شده سطح کل بیشتری را ایجاد می کند. تعداد چین ها با ضخامت محیط تعیین می شود.
-
لوله فولادی مرکزی:
- لوله فولادی مرکزی ساختار فیلتر را فراهم می کند و اجازه می دهد روغن فیلتر شده به موتور بازگردد. تعداد، اندازه و موقعیت سوراخ ها کارایی جریان روغن و محدود نشدن آن را تضمین می کند.
-
شیر تسکین دهنده:
- روغن در هنگام استارت سرد ممکن است برای فیلتر کردن خیلی غلیظ باشد؛ یک فیلتر روغن با یک دریچه تسکین طراحی شده است که زمانی باز می شود که فشار کافی برای فشار دادن فنر کالیبره شده به سمت پایین ایجاد شود. این اجازه می دهد تا روغن بدون فیلتر از طریق بالا وارد لوله مرکزی شود.
-
پایان دیسک:
- یک دیسک انتهایی که از فیبر یا فلز ساخته شده است، برای جلوگیری از نشت روغن فیلتر نشده به لوله مرکزی استفاده می شود. این دیسک انتهایی به هر انتهای محیط فیلتر متصل می شود.
-
نگهدارنده:
- نگهدارنده فلز است که به عنوان فنر برگ عمل می کند. محیط فیلتر و دیسک انتهایی را در برابر صفحه ضربه محکم نگه می دارد.
آشنایی با ویژگی های فیلتر روغن با کیفیت
موتور شما برای عملکرد صحیح به حجم زیادی از روغن تمیز نیاز دارد؛ اگر فیلتر روغن به صورت دوره ای تعویض نشود، ممکن است فیلتر به شدت مسدود شود و حجم روغن عبوری از فیلتر و داخل موتور شما کاهش یابد. بدون این روغن، موتور شما ممکن است آسیب جدی ببیند. شما باید برای عملکرد بهتر، از فیلترهای روغن درجه یک استفاده کنید که بتواند فشار روغن را داخل فیلتر تنظیم کند.
موتورهای تولید اولیه از فیلتر روغن استفاده نمی کردند و حتی با روغن بی کیفیت نصب می شوند که باعث تعویض مکرر روغن می شود. هنگامی که اختراع اولین سیستم تصفیه روغن با جریان کامل توسعه یافت، مشکل حل شد. به طور معمول، روغن قبل از رسیدن به اجزای متحرک داخل موتور از فیلتر عبور می کند.
موتور و سیستم های هیدرولیک خودرو شما قطعات گران قیمتی هستند که باید با فیلتر روغن باکیفیت مثل فیلتر روغن سرکان از آنها محافظت کنید. فیلتر روغن عملکردهای زیادی را برای کمک به افزایش عمر موتور شما انجام می دهد. روغن موتور را تمیز می کند و از رسیدن آلاینده ها به موتور جلوگیری می کند. طیف وسیعی از فیلترهای روغن وجود دارد که می توانید در بازار خریداری کنید و انتخاب فیلتر مناسب برای خودروی خود با موثرترین فیلتر یا غشاء می تواند کمی دشوار باشد. در حالی که همیشه خرید قطعات جایگزین توصیه شده توسط شرکت توصیه می شود، می توانید این عوامل را هنگام انتخاب و خرید فیلتر روغن باکیفیت بالا در نظر داشته باشید. اگر بخواهید با ویژگی های فیلتر روغن باکیفیت آشنا شوید باید بگوییم که این ویژگی ها به شرح زیر است:
-
دارای قوطی بادوام:
- یک فیلتر روغن خوش ساخت دارای یک قوطی فلزی بادوام است که اجزای مختلف را در خود جای داده و نصب و برداشتن آن را آسان می کند. هرچه قوطی ضخیم تر باشد، فشار بیشتری را تحمل می کند. صفحه پایه رزوه ای جایی است که فیلتر به سطح نصب موتور متصل می شود.
-
غشای موثر:
- فیلترهای روغن درجه یک، می توانند تا ۵۰ درصد سطح قابل استفاده غشا را اضافه کنند. غشای فیلتر از سلولز، محیط مصنوعی یا الیاف میکروگلاس ساخته شده است. این غشاها در از بین بردن ذرات، موثر هستند. ۲۰ تا ۴۰ میلرون در مورد سلولز و ۸ تا ۱۰ میکرون برای محیط‌های مصنوعی! الیاف میکروگلاس علاوه بر این محدودیت حرکت، روغن کم و دوام بهتر را ارائه می دهند.
-
اندازه سوپاپ داخلی، رزوه‌ها و واشر:
-
اگر فیلتر فیلتر چرخشی را انتخاب می‌کنید، مطمئن شوید که فیلتر روغنی با سوراخی در پایین انتخاب کرده‌اید که قطری برابر با فیلتر نصب شده توسط شرکت دارد. همچنین مطمئن شوید که رشته های مشابهی دارد که می تواند متریک باشد. عدم تطابق با فیلتر روغن مناسب، می تواند منجر به نشتی روغن و آسیب به نصب شود. اگر روغن موتور همچنان به نشتی ادامه دهد، با گذشت زمان، روغن کافی برای روغن کاری موتور وجود نخواهد داشت که منجر به آسیب به قطعات حیاتی آن می شود. این به نوبه خود منجر به عدم عملکرد صحیح موتور و در نهایت هزینه تعمیرات می شود. موقعیت واشر جدید نیز باید با اصل مطابقت داشته باشد.
-
شیر ضد زهکشی:
- بسیاری از فیلتر های روغن دارای شیر ضد زهکشی نیز هستند. این سوپاپ، روغن موتور را در داخل فیلتر روغن نگه می دارد و وقتی اشتعال را خاموش می کنید، اجازه تخلیه آن را نمی دهد. در نتیجه وقتی دوباره موتور را روشن می کنید، فشار روغن بهتر باعث می شود که زودتر به قطعات حیاتی موتور برسد و در نتیجه از آنها بهتر محافظت می شود.
-
شیر بای پس:
- در صورتی که فیلتر روغن گرفتگی داشته باشد و اجازه ندهد روغن موتور به اجزای حیاتی موتور برسد، شیر بای پس به روغن اجازه می دهد تا از اطراف فیلتر عبور کرده و آن را روغن کاری کند. اطمینان حاصل کنید که فیلتر روغن جدید شما این معیار ایمنی را دارد.
-
پوشش ضد لغزش:
- اگر از یک فیلتر روغن چرخشی استفاده می کنید، فیلتری را انتخاب کنید که دارای پوشش غیر لغزشی در قسمت بیرونی قوطی فلزی باشد. این به تعویض فیلتر روغن در صورت نیاز کمک می‌کند.
وظایف فیلتر روغن موتور در خودرو چیست؟
همانطور که در بخش های قبلی هم به آن اشاره کردیم، نقش فیلتر روغن در خودرو این است که آلاینده های احتراق ، کثیفی و رسوبات کربن را از روغن موتور که اجزای داخلی موتور شما را روان کاری می کنند، پاک کند. در واقع این قطعه، زباله ها و آلاینده ها را قبل از عبور از فیلتر متوقف می کند و آن ها را در داخل محبوس می کند تا راهی برای نفوذ به داخل موتور پیدا نکنند که در غیر اینصورت می تواند باعث فرسودگی، پارگی و آسیب بیش از حد داخلی موتور شود.
در صورتی که این قطعه را به موقع تعویض نکنید، با گذشت زمان، به تدریج مسدود می شود، زیرا میلیاردها ذره آلاینده و گرد و غبار کربن که در این قطعه به دام افتاده اند، به داخل سایر بخش های یک ماشین مانند موتور، گیربکس، سیستم هیدرولیک و سایر سیستم های وابسته به روغن نفوذ پیدا می کنند. در مورد فیلترهای روغن خودرو، نوعِ قوطی آن رایج ترین هستند. این پیکربندی فیلتر به احتمال زیاد مسئول عملکرد پیشرفته فناوری فیلتراسیون روغن است.
به هر حال در صورتی که گرفتگی فیلتر روغن رخ دهد، این امر باعث می شود تا میزان عبور روغن تمیز از آن، کاهش یابد و برای جلوگیری از این موضوع نیاز است که تعویض این قطعه به موقع انجام شود.
به طور کلی وظایف فیلتر روغن عبارت‌اند از:
-
تصفیه روغن:
-
با تصفیه روغن و تمیزنگه داشتن و خلوص آن، باعث جلوگیری از آسیب‌رسیدن به سایر قطعات موتور می‌شود. در این صورت طول عمر این قطعات زیاد شده و به این زودی‌ها نیاز به تعویض نیست.
-
باعث افزایش طول عمر روغن می شود؛ ضمن اینکه فیلتر روغن کمک می کند تا کارایی روغن بالا رود و نتیجه آن افزایش راندمان موتور خودرو خواهد بود.
-
در صورتی که فیلتر روغن بتواند نقش خود را به خوبی ایفا کند، در این صورت مدار روغن با تمیز کردن آن بازنگهداشته می شود و این باعث جلوگیری از ایجاد رسوب ذرات در مسیر خواهد شد.
-
فیلتر روغن کمک می کند تا با تصفیه روغن، حجم و فشار آن در شرایط مطلوب موتور به خوبی حفظ شود.
نحوه عملکرد فیلتر روغن چگونه است؟
موتورها ذرات کثیف و بقایای احتراق مانند گرد و غبار، بقایای فلزی، کربن روغن و... را تولید می کنند. فیلتر روغن باعث می شود تا روغن موتور تمیز و تصفیه شود؛ زیرا عملکرد ثابت موتور به روغن تمیز بستگی دارد. فیلترهای روغن از چندین سوراخ نازک تشکیل شده‌اند که از ورود روغن غلیظ به پمپ و به موتور جلوگیری می کند. تمام قطعات متحرک مانند میله های اتصال، میل بادامک و سوپاپ در صورت عملکرد خوب فیلتر در برابر سایش و آسیب محافظت می شوند.
عملکرد فیلترهای روغن، ساده و قابل درک است؛ زیرا همانطور که گفته شد، روغن از طریق یک سری سوراخ های کوچک روی فلنج پایه لبه بیرونی وارد دستگاه می شود. روغن برای تمیز شدن از فیلتر عبور می‌کند و در نهایت از طریق سوراخ مرکزی بزرگتر به موتور باز می گردد. امروزه اکثر فیلترها با دریچه ضد تخلیه و عمدتاً به صورت غشای لاستیکی طراحی می شوند. این قسمت اغلب در سوراخ های محیطی فلنج پایه قرار دارد. غشا باز می شود؛ زیرا روغن تحت فشار وارد محفظه فیلتر می شود. هنگامی که موتور در حالت استراحت است، این غشاء سوراخ ها را می بندد. سوپاپ های سیستم روغن را در داخل فیلتر حفظ می‌کنند و از خشک شدن موتور جلوگیری می کنند.
در فیلتر های معمولی از نوع قوطی یا استوانه‌ای، جریان روغن از بیرون به داخل است. این بدان معناست که روغن از طریق محیط فیلتر استوانه ای از بیرون به درون هسته داخلی حرکت می کند. با این حال، در برخی موارد جهت جریان معکوس می شود، روغن از طریق هسته وارد فیلتر می شود و از طریق یک طرح پلیسه منحصر به فرد به بیرون رانده می شود. این برای بهبود مدیریت و توزیع جریان و همچنین کاهش اندازه عنصر فیلتر در نظر گرفته شده است.
سخن پایانی
در این مطلب برایتان از نقش فیلتر روغن در اتومبیل و وظایف و ویژگی های یک فیلتر روغن باکیفیت گفتیم. شما چه زمانی به تعویض فیلتر روغن موتور خود می پردازید؟ اصلا رسیدگی و بررسی و تعویض آن را به موقع انجام می دهید؟
پست قبلی
پست بعدی
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید